Koniec umowy a L4 – co mówi prawo pracy?
Skrót L4 to zaświadczenie urzędowe, do którego wystawienia uprawniony jest wyłącznie lekarz. Służy ono do usprawiedliwienia nieobecności pracownika w zakładzie pracy wyniku choroby, pobytu w szpitalu lub konieczności sprawowania opieki nad członkiem rodziny. Podczas przebywania na zwolnieniu, pracownikowi przysługuje prawo do wypłaty 80% wynagrodzenia. Czasem może zdarzyć się tak, że akurat kończy się umowa o pracę, którą wystawiono na czas określony, a data na L4 wykracza poza okres jej trwania. Co prawo pracy mówi na temat takiej sytuacji? Wszystko wyjaśni poniższy artykuł.
W jakich przypadkach można skorzystać ze zwolnienia lekarskiego, gdy kończy się umowa?
Aby być w Polsce objętym ubezpieczeniem chorobowym, należy mieć odprowadzane składki ZUS, a co za tym idzie posiadać zatrudnienie lub samozatrudnienie. W dzisiejszym artykule rozważymy jednak pierwszą opcję, czyli tę gdy jesteś zatrudniony przez pracodawcę. Pieniądze, które otrzymujesz w czasie przebywania na zwolnieniu to w praktyce nie wynagrodzenie za pracę, a zasiłek chorobowy. Wynosi od dokładnie 80% Twojego wynagrodzenia (liczone według czasu, jaki faktycznie przebywasz na zwolnieniu). Kiedy tracisz pracę, co do zasady tracisz także dotychczasowe ubezpieczenie chorobowe, a co za tym idzie także prawo do wypłaty zasiłku. Są jednak sytuację, które stanowią wyjątek od tej reguły. Dzieje się tak wówczas, gdy:
– choroba rozpoczęła się pod koniec trwania umowy o pracę;
– jeśli choroba nastąpiła do 14 dni po ustaniu zatrudnienia lub w przypadku choroby zakaźnej do 3 miesięcy (kod „E” na zwolnieniu). Aby uzyskać w takim przypadku prawo do zasiłku, choroba musi trwać minimum 30 dni.
Koniec umowy a L4 – kto będzie wypłacał zasiłek chorobowy?
Zasady w przypadku wypłacania zasiłku chorobowego są jasno określone. Pierwsze 33 dni zwolnienia to czas, w którym koszt ten musi ponieść pracodawca. Później obowiązek przejmuje ZUS. W przypadku kiedy umowa o pracę została zawarta na czas określony i jej termin mija w czasie trwania zwolnienia, pracodawca ponosi koszty tylko do końca trwania umowy (nawet jeśli jest to tylko kilka dni), dalej płatnikiem zasiłku będzie już Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Czy ZUS może odmówić wypłaty zasiłku chorobowego?
Prawo przewiduje pewne sytuacje, w których może dojść do odmowy wypłaty zasiłku chorobowego pracownikowi, któremu kończy się umowa. Dzieje się tak na przykład w sytuacji, kiedy podejmie on inne zatrudnienie w czasie trwania choroby. Dla przykładu – pracowałeś wcześniej fizycznie w fabryce i na zwolnieniu przebywasz z powodu złamania nogi. Wiadome jest, że nie możesz powrócić na swoje stanowisko z powodu unieruchomienia kończyny, ale decydujesz się na podjęcie pracy zdalnej z domu z innym pracodawcą (na przykład przy komputerze lub pracy telefonicznej). W takim przypadku liczy się fakt, że podjąłeś nowe zatrudnienie i odprowadzane są za Ciebie składki ZUS, a więc tracisz prawo do zasiłku chorobowego. Bardzo podobna sytuacja wydarzy się wówczas, gdy postanowisz założyć własną działalność gospodarczą – wtedy także jesteś zobowiązany do odprowadzania składek ZUS i tracisz prawo do zasiłku.
Z sytuacją odmowy wypłaty zasiłku spotkają się także seniorzy, u których nastąpi prawo do ustalenia emerytury. Takie spełnienie wymogów uprawniających do wypłaty zasiłku emerytalnego lub świadczeń przedemerytalnych przekreśla szansę na korzystanie ze świadczenia chorobowego.
Istotna jest także kwalifikacja choroby, z powodu której doszło do stwierdzenia niezdolności do wykonywania pracy. Jeśli nie była ona zakaźna i pojawiła się później niż po 14 dniach od zaprzestania tytułu do ubezpieczenia, to nie otrzymasz prawa do zasiłku (nawet jeśli choroba trwała dłużej niż 30 dni).
Zadbaj o czas, w którym przedstawisz swoje zwolnienie lekarskie. Jeśli nawet choroba była zakaźna (z literą E na zwolnieniu) ale zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia otrzymasz póxniej niż po 3 miesiącach od ustania tytułu do ubezpieczenia, również nie będzie przysługiwało Ci prawo do wypłaty zasiłku chorobowego.
Utrata tytułu do zasiłku następuje także wówczas wtedy, gdy wykorzystasz cały maksymalny okres jaki przewiduje prawo.
Jakie dokumenty należy złożyć aby otrzymać zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia i komu je przedstawić?
Obecnie wszelkie formalności związane z samym dostarczeniem zwolnienia lekarskiego są bardzo uproszczone. Wcześniej trzeba było taki dokument dostarczyć osobiście swojemu pracodawcy lub kadrowej w zakładzie pracy. Dziś procedura ta nie obowiązuje z raci tego, że istnieje internetowy system e-ZLA, który obsługiwany jest automatycznie. Do otrzymania zasiłku chorobowego nie wystarczy jednak samo zwolnienie lekarskie. Należy złożyć jeszcze wymaganą dokumentację. Podstawa to formularz ZAS-53 czyli nic innego jak wniosek o zasiłek chorobowy. Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składa się także oświadczenie o danych wnioskodawcy, zawierające informacje o rodzaju świadczenia jakie występuje oraz oświadczenie o aktualnej sytuacji wnioskodawcy (czy prowadzi działalność zarobkową lub posiada umowe o pracę). Druk taki nosi nazwę Z-10. Na takim druku podaje się także numer konta bankowego, na jaki będzie przelewane świadczenie.
W jakiej kwocie będzie wypłacany zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia?
Wysokość zasiłku chorobowego dla osoby, u której minął okres obowiązywania umowy o pracę, nie różni się od wysokości zasiłku pracownika, który nadal pozostaje na ważnej umowie. W obu przypadkach będzie to 80% kwoty, wynagrodzenia. Wyjątkiem jest zwolnienie lekarskie z adnotacją „B”, które dotyczy kobiet w ciąży. W takiej sytuacji pracownica otrzyma 100% wysokości swoich poborów. Warto dodać także o tym, że z zasady istnieją pewne ograniczenia co do progu wypłacanej kwoty. Mianowicie, maksymalna wysokość podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie może być większa niż 100% przeciętnego wynagrodzenia. W minionym, to jest 2021 roku kwota ta wyniosła 5259 zł brutto i jest to maksymalna suma, od której naliczanie będzie 80% L4 lub 100% w przypadku L4B.
Przez jaki czas można korzystać z zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia?
Przepisy mówią, że okres niezdolności do pracy z powodu choroby może trwać maksymalnie 182 dni, a zatem przez tyle czasu można przebuwać na zwolnieniu lekarskim i pobierać zasiłek chorobowy. Wyjątek stanowią tutaj ponownie kobiety w ciąży, ale są to także osoby chore na gruźlicę. W tych dwóch sytuacjach okres ten wydłuża się maksymalnie do 270 dni. Mówiąc o maksymalnym okresie należy wziąć pod uwagę, że zaświadczenie lekarskie nie musi być wystawione jednorazowo. Jeśli stan pracownika się nie polepsza, lekarz może zadecydować o przedłużeniu zaświadczenia o niezdolności do pracy. Liczy się zachowanie ciągłości pomiędzy kolejnymi zaświadczeniami.
L4 w przypadku kończącej się umowy cywilnoprawnej
W Polsce nadal istnieje spory odsetek osób, które nie posiadają umowy o pracę, a zatrudnieni są na podstawie tak zwanych „śmieciówek”. Zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia nie przekreśla wcale prawa do pobierania zasiłku chorobowego. jak to możliwe? Otóż, od pewnego czasu na takim rodzaju umowy przysługuje możliwość dobrowolnego odprowadzania składki składki chorobowej ZUS. Decyzja o takim wyborze może wówczas okazać się zbawienna. Należy jednak spełniać pewien warunek – nieprzerwany czas trwania ubezpieczenia musi wynosić minimum 90 dni.
Czy będąc na L4 po ustaniu zatrudnienia można zarejestrować się jako bezrobotny?
Jeżeli kończy Ci się umowa z pracodawcą i nie udało Ci się do tej pory znaleźć nowego etatu, oczywistym jest, że będziesz chciał zarejestrować się w Urzędzie Pracy. Rozwiązanie takie pozwala na kontynuację ubezpieczenia oraz pozwala podreperować nieco domowy budżet dzięki zasiłkowi dla bezrobotnych. Problem pojawia się jednak w momencie, gdy przebywasz na L4. Rejestracja w Urzędzie Pracy co do zasady potwierdza Twą gotowość do przyjęcia wakatu, a zwolnienie lekarskie samo w sobie zaprzecza temu faktowi. Pobierasz ponadto w tym czasie świadczenie chorobowe z ZUS, a więc z rejestracją musisz wstrzymać się do czasu ustania L4.
